معنای غدیر
غدیردرلغت به معنای آبگیر است؛
گودالی در بیابان که آب باران در آن گرد آید. در میان راه دو شهر بزرگ
دنیای اسلام، مکه و مدینه، محلی است به نام «جُحفه» که در زمان رسول گرامی
اسلام صلی‌الله‌علیه‌و‌آله ، کاروانیان حج گذار در آنجا از هم جدا می‌شدند و
به طرف دیار خود می‌رفتند. در این محل، غدیر خم جای دارد. علت نام گذاری
این غدیر به خم، آن است که آبگیر آنجا به شکل خُمِ رنگرزان بوده و برخی
قبایل صحرایی، گاه جامه‌های رنگ کرده خود را در این آبگیر می‌شسته‌اند.
خلاصه واقعه غدیر خم
در سال دهم هجرت، رسول خدا
صلی‌الله‌علیه‌و‌آله به حج رفت و احکام آن را به مردم آموزش داد. به هنگام
بازگشت از مکه، در استراحتگاه جُحفه و در غدیر خم، به امر خدا مردمان را
گرد آورد و در آن مجمع سترگ، امام علی علیه‌السلام را به جانشینی خود به
آنان شناساند و فرمود: «هر کس من مولای اویم، علی مولای اوست». البته
جانشینی علی علیه‌السلام سال‌ها پیش در مکه و در جمع خاندان هاشم انجام
گرفته بود، ولی در غدیر، به اطلاع عموم رسید.
پیام غدیر
داستان
غدیر از عظمت و ضرورت ولایت و ریشه‌ای بدون این مسئله خبر می‌دهد. رسول
صلی‌الله‌علیه‌و‌آله در آن هنگام و در زیر آن آفتاب سوزان. آن همه جمعیت را
برای چه نگه می‌دارد و چه پیامی برای‌شان دارد.
این پیام اساسی‌ترین
پیام دین او بود و به راستی رسول صلی‌الله‌علیه‌و‌آله بر عظمت و ضرورت آن
واقف بود، که مردم را در آن گرمای سوزان نگه داشت و رسالت آسمانی خویش را
به مسلمانان ابلاغ فرمود.
غدیر، خنثی کننده توطئه
آنچه
می‌توانست همه نقشه‌های منافقان را یکجا خنثی، و اسلام را در چنان برهه
حساسی حفظ کند، تعیین جانشین پیامبر و اعلان رسمی آن بود، چنان که حضرت
زهرا(س) در این‌باره می‌فرمایند: «پیامبر در روز غدیر، عقد ولایت را برای
علی علیه‌السلام محکم کرد». غدیر خم منافقان را فلج کرد و مانع اجرای
نقشه‌ها و توطئه‌های شیطانی‌شان شد.
آداب غدیر
در تاریخ اسلام، غدیر و امامت همان
اندازه اهمیت دارد که روز مبعث؛ زیرا غدیر، امامت را به وجود آورد و ادامه
رسالت بود. حاج میرزا جواد ملکى تبریزى در این‌باره مى‌نویسد: «روز غدیر
نسبت به مبعث، به منزله باطن از ظاهر و به منزله روح از انسان است؛ زیرا هر
چه در مبعث از خیر و سعادت وجود دارد، مشروط به ولایت امیر مؤمنان و
امامان است».
به دلیل اهمیت عید غدیر به عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین
اعیاد اسلامى است که آداب بى‌شمارى براى آن بیان شده است. فراوانى آداب و
اعمال این روز، با اعمال هیچ روزى قابل مقایسه نیست و در این آداب و اعمال،
همه گروه‌ها مورد خطاب قرار گرفته‌اند. از جمله آداب عبادى این روز به
نماز شب و روز غدیر، نماز مسجد غدیر، روزه، یاد خدا و پیامبر، زیارت امیر
مؤمنان على علیه‌السلام و غسل مى‌توان اشاره کرد.
همچنین جشن و عید
گرفتن، تبریک و تهنیت به پیامبر، امیر مؤمنان و یکدیگر، دید و بازدید، صدقه
دادن، دیدار با رهبرى و بیعت و اتحاد و اجتماع، از جمله آداب اجتماعى و
سیاسىِ سفارش شده در این روز است.
منابع:
ماهنامه گلبرگ، ش13
ماهنامه گلبرگ، ش26
ماهنامه گلبرگ، ش70
ماهنامه گلبرگ، ش82
ماهنامه گلبرگ، ش94
